Empoze | Konular | Kitaplar

Cemaatleri neye göre değerlendirmeliyiz

Çeşitli meclis ve toplumlarda cemaatler hakkında sohbetler konuşmalar yer almakta. Ya da kendi dünyamızda cemaatler arası gel-gitler yaşabilmekte ve bir şekilde değerlendirip bir seçimle yüzleşmek zorunda kalabilmekteyiz.

Peki cemaatleri neye göre değerlendirmeliyiz. Nasıl karşılaştırmalıyız. Bütün cemaatler aynı mı? İslami cemaatleri birbirinden ayıran özellikler nedir?

Öncelikle kıyaslamak isteyen kişileri gruplayalım:

1. Bir cemaat içinde olup diğer cemaatleri değerlendirenler

2. Bir cemaat içinde olmak isteyip arayışta olanlar

3. İçinde olduğu cemaatten memnun olmayan ve rahatsızlık duydukları konular olanlar

4. Cemaatler hakkında herhangi bir bakış açısı olmayan kesim

5. Cemaatlere karşı olan insanlar, eleştirenler ve gel-git yaşayanlar

6. Cemaatlere düşman olanlar ve olmaması gerektiğini düşünüp bunun için mücadele edenler..

* * *

Cemaatlere kitlesel bakış açılarına göre kıyasladıktan sonra.. Şimdi de nasıl bakmalıyız? Nasıl değerlendirmeliyiz bunlar üzerinde düşünelim.. Bu yazı cemaat düşmanları için hazırlanmamıştır. O yüzden aşağıdaki yazıları okumalarını istemiyoruz. Onlar okumasın! Zaten inanmayacaklar. Boşuna zaman kaybetmesinler!

1. Her cemaatin bir DNA'sı vardır.. Genlerinden gelen bir yapısı vardır. Her cemaatin bir nesebi, bir soyu sopu vardır. Bir kökeni vardır.

Tasavvufi bağlar, tarikat bağları, silsilesi olan cemaatler olduğu gibi bir de köksüz nesepsiz cemaatlerde vardır. Elbet islam ve din için bir yapılanmadırlar. Ancak geçmişe uzanan bir soyu silsilesi olmayan cemaatler de vardır. Geçmişe dayalı kökü olmayan cemaatlere, ravisi olmayan hadis gibidir diyebilir.. Bu nesep olayı detaylı olarak değerlendirilebilir.

2. Her cemaatin taşıdığı bir misyonu vardır. Bir ideali bir hedefi vardır.

Genelde toplum içinde önyargıyı doğuran nokta burasıdır. Bir cemaatin acaba gizli gündemi var mı? Neyse o mu yoksa içi başka dışı başka mı? Topluma kendini farklı tanıtım üst kadroda farklı maceralara mı yelken açıyor? Cemaatin kendini ifade ettiği misyonuna bakmak gerekiyor bir de gerçek eserlerine.. ortada gözüken yaptıkları yapmaya çalıştıkları ve topluma yansımalarına bakmak gerekiyor..

Genel olarak cemaatlerin misyonları vardır:
- kuran öğretmek
- hadis öğretmek
- arabi ilimler öğretmek
- bir kitap ve eserin okunmasına sağlamak
- fakirlere yardım etmek
- eğitime katkıda bulunmak
- islamiyetin en güzel şekilde yaşanmasında katkıda bulunmak
- Sadece Allah rızası...
vs. vs.

Elbet meyve veren her ağaç taşlanacaktır. Haklarında eleştiriler iftiralar karalama kampanyaları olacaktır. Fakat bir cemaat kendisini ifade etmeye ne kadar çok çalışıyorsa, yanlış anlaşıldıklarını vs gibi anlatmak zorunda oldukları şeyler ne kadar çoksa o kadar risk altındadır.. Bir değil iki değil bir çok mevzuda bu böyle oluyorsa bu risk daha da artar.. Ne kadar çok tevil yapılıyorsa, ne kadar çok amalar kullanılıyorsa o kadar çok tehlike artmış demektir..

3. Kuramsal kimlik

Bir cemaatin misyon olarak üstlendiği şeyi yapabilecek bir kurumsal kimliği var mı? Neseb olayı daha çok tasavvufi bir açı olsa da bir de kurumsal kimlik diye tarif ettiğimiz farklı bir gerçek vardır. Bir doktor muayehanesi açmak kolaydır fakat muayene edecek kişinin doktor diploması şarttır. İslami boyutta cemaatsal olarakta evet insanlara hizmet etmek için bir gayret çaba sarf etmek güzel birşey fakat bunu yaparken yaptığınız iş için yeterliliğiniz var mı? Bu işi yapma yetkisini nereden alıyorsunuz? Ortaya attıklarınızın iddialarınızın kökeni nedir?

Ne yazıkki ülkemizdeki bir çok cemaatsel yapılanmalarda es geçilen olay budur. Toplum bu farkı anlayabilecek ve algılayabilecek düzeyde değildir. Bir kişinin güzel konuşuyor olması ya da etrafında yoğun bir kitlenin olması yetki ve selahiyeti olduğu anlamına gelmiyor.

Kurumsal bir kimliği olmayıp, hem bir nesebi soyu sopu yok hem de haddi olmayan mevzularda ahkam kesenler olabiliyor. Sadece bir misyon sahibi olmak bir cemaat için yeterli olmamalı.

Herhangi bir eğitimi akademik kariyeri olmayan kişi üniversite açıp orada hocalık yapabilir mi? Damdan inme olmaz bu işler. İyi araştırmak gerekiyor. Belgelerle delillerle bu işin peşine düşmek gerekiyor.

4. Geçmiş ile olan bağlar ve köprüler

Cemaatlerin tarihsel süreçlere bakışlarına göz atmak gerekiyor. Ömürlerini islama vakfetmiş islam büyüklerini nasıl değerlendirdiklerine bakmak gerekiyor. 600 yıllık islama hizmet etmiş osmanlıyı nasıl andıklarına bakmak gerekiyor. İslam düşmanlarına olan tutumlarını gözlemlemek gerekiyor. İslama zarar verdikleri kesin olanlara mesafelerine bakmak gerekiyor.

5. Mensuplarının insanlara olan yaklaşımları

Cemaat demek toplumsal bir faaliyet demektir. Hali ile insanlarla iç içe olmaları gerekir. Karar verirken bir toplumun size olan davranış tutumları ciddi anlamda etkileyecektir. Cemaate bağlı kişiler sizinle iyi ilişkiler içinde olduklarında hali ile oraya sıcak bir ilgi duyacaksınızdır. Gönül bağı kurulacaktır. Size yol gösterdiklerinde yardımcı olduklarında bu bağlılığınız daha da artacaktır. Ya da tam tersi size mesafe koyduklarında uzak durduklarında ya da o cemaatin mensupları ile sorun yaşadığınızda cemaate karşı soğuma olacaktır.

Elbetteki cemaate yakın olan isimlere göre de değerlendireceğiz fakat asla sizin öncelikli kriteriniz olmasın. En basit şöyle düşünün bir avrupalı hristiyan medyaya yansıdığı şekilde müslümanların yaşamlarına bakarsa islama düşman olabilir. fakat kuran okuyarak islamın insanlığa sunduklarına bakarak belki islam ile şereflenebilir.. ya da tam tersi bir saf sözde müslüman, avrupalıların yaşamlarına bakıp kendi çevresiyle kıyasladıktan sonra eziklik duygusu ile islama düşman olabilir ve öcü olarak görmeye bakabilir. Siz karar verirken bu ince ayrıntıyı asla unutmayınız.Bireyler sizi yanıltabilir.

Taraftar çekmek için ya da başka bir cemaate kaptırmamak için her türlü şirinliği yapanlar da çıkabilir hayatınızda.. Ya da tam tersi durumlarla kaşılaşabilirsiniz. Önemli olan kişilerin sizinle iletişiminden çok cemaatin içeriği, kökeni ve yaptığı hizmetlerdir.. Siz gönülünüzü hoş tutacak sizi pohpohlayacak yer mi arıyorsunuz yoksa Allah için güvenle hizmet edebileceğiniz bir ortam mı?

6. Cemaatin söylemleri ile uygulamalarına bakmak lazım

Neler söyleniyor, neler yapılıyor? Yıllardır neler dendi, neler yapıldı? En temel icraatları neler? Ne tür faaliyerler içinde bulundular, bulunuyorar? Bulundukları faaliyetler geçmiş yüzyıllarda yaşamış islam büyüklerinin sözleri ile ne kadar uyumlu ya da çelişkili..

7. Mehdilik, Mesihlik ve hak yol olma iddiası..

Hiç bir cemaat yoktur ki hak yol biz değiliz desin.. Demezler.. Her biri doğruyol biziz der. Ve bunun için tonla delil sunarlar. Delilsiz olanı da yoktur. Tüm cemaatlerin ortak özelliği budur. Seçilmişlerdir. Özeldirler. Kurtuluş onlardadır. Bu normal birşeydir. Hiç biri falanca haktır biz onların hizmetlerine katkı sağlamak istiyoruz demez. O yüzden asla bu hak olma, mehdilik, kurtuluş, hidayet olaylarına takılmayınız. Bu tür uçuk deliller sunanlardan kaçınız.

Hak olan islamdır. Hak olan kuranı kerimdir. Sünneti rasülullahtır. Hiç bir cemaat liderinin eseri kitabı kendinden önceki islam alimlerin eserlerinden üstün olamaz. Hiç bir eser kuranı kerimden daha yüce olamaz. Cemaatler sizin hidayetinize vesile olmuş olabilir. fakat asla hiçbiri ehli sünnet velcemaat yolundan üstün değildir. Cemaatlerin vazifesi toplumu ehli sünnet üzere olmaya yönlendirmek olmalıdır. O yüzden de yüzyıllardır var olan ehli sünnet kültürünü aktarabilmelilerdir.

Unutmayın, mehdi a.s. geldiğinde ben mehdiyim demeyecek. İşaret edilen zaat böyle bir söylemler içinde bulunmayacak sadece hizmetini yapacak. Üzerine düşen vazifesini yapacak. Ve sadece nasibi olanlar farkında olabilecek..

8.


...

Konular